Książki

Marcin Przegiętka

Pojęcie narodowości polskiej Gestapo rozumiało w sensie ściśle etnicznym. Nie było jednak konsekwentne w stosowaniu kryterium przynależności do inteligencji. Oprócz nauczycieli i urzędników aresztowano także wielu robotników, rolników i rzemieślników. Podstawą do zatrzymania był nie tylko zawód, lecz także – między innymi – przynależność do organizacji politycznych i społecznych w II Rzeczypospolitej. Aresztowaniem były zagrożone wszystkie osoby, które według Gestapo mogły zaangażować się w działalność w tworzącej się konspiracji.

Johannes-Dieter Steinert

„Przy życiu utrzymywała mnie tylko myśl o rodzicach. Byłam jedynaczką, więc musiałam być silna. Wiedziałam, że rodzice na mnie czekają, i chciałam dalej żyć z nimi po wojnie”.

Z relacji Danieli Łukomskiej

Praca zbiorowa

Książka zawiera eseje naukowe uczestników seminarium, w ramach którego dwunastu uczonych przygotowało autorskie interpretacje kluczowych elementów polskiego doświadczenia dwóch totalitaryzmów. Członkowie grupy badawczej, której prace organizowało czworo opiekunów naukowych, reprezentowali wrażliwości i metody badawcze charakterystyczne dla rożnych dyscyplin: historii i historii idei, politologii, filozofii politycznej, literaturoznawstwa, socjologii czy prawoznawstwa.

Paweł M. Mrowiński

Egzekucje należały w okupowanej Warszawie do codzienności. Większość z nich Niemcy wykonywali w ukryciu. Jednakże w październiku 1943 roku na ulicach miasta rozpoczęła się seria masowych egzekucji publicznych, trwająca aż do lutego kolejnego roku. Dziesiątki ulic, w tym Aleje Ujazdowskie, Aleje Jerozolimskie i ulica Marszałkowska, stały się miejscem masowych zbrodni na bezbronnych ofiarach.

Augusto Del Noce

Augusto Del Noce starał się w swoich tekstach pokazać, jak doniosłe były skutki intelektualnych sporów toczonych na Półwyspie Apenińskim nie tylko dla Włoch, ale całej zachodniej Europy. Doświadczywszy wstrząsów 1968 roku Del Noce skonfrontował się z myślą Antonio Gramsciego – niegdysiejszego intelektualnego lidera włoskiego komunizmu. Zmarły w 1937 roku w następstwie faszystowskich represji Gramsci należy współcześnie do najczęściej przywoływanych marksistów, zarówno przez apologetów, jak i krytyków. Odwołaniom towarzyszy jednak zwykle tylko pobieżna lektura jego dzieł.

pod red. Wandy Jarząbek

Publikacja prezentuje wyniki prac prowadzonych w ramach projektu naukowego Instytutu Pileckiego „KL Gusen jako miejsce eksterminacji Polaków”, kierowanego przez prof. Wandę Jarząbek. Historia obozu, który w powszechnej świadomości nadal pozostaje w cieniu KL Mauthausen, nie doczekała się wcześniej obszernego opracowania o charakterze monograficznym. Zgromadzony zespół autorów wypełnia tę lukę, nie tylko ukazując rozmaite aspekty życia w obozie, lecz także stawiając pytania o obecność jego historii w świadomości społecznej.

oprac. Aleksandra Kmak-Pamirska, Barbara Świtalska-Starzeńska

Publikacja zawiera wszystkie depesze szyfrowane, w tym sekretowane, z lat 1940–1941. Ukazują one różne wątki działalności placówki, między innymi: charakter i rytm pracy polskiej dyplomacji w Szwajcarii, kwestie ekonomiczne, logistyczne oraz humanitarne podczas II wojny światowej. Tom ten jest pierwszym spośród czterech, w których zostaną zgromadzone wszystkie tego typu materiały z lat 1940–1945. Dzięki zebraniu ich w jednym miejscu i opatrzeniu naukowym komentarzem nareszcie te niezwykle ważne źródła staną się łatwo dostępne dla wszystkich badaczy oraz pasjonatów dziejów polskiej dyplomacji w czasie II wojny światowej.

Paweł Skibiński

Totalitaryzm był bez wątpienia hańbą XX wieku, nie tylko w wymiarze europejskim, lecz także globalnym. Waga problemu nakazuje jednak nie poprzestawać na tym prostym stwierdzeniu, ale szukać odpowiedzi na pytanie, dlaczego doświadczenie totalitaryzmu dotknęło tak wiele społeczeństw w minionym stuleciu. Naturalne wydaje się przy tym poruszenie kwestii relacji, jaka istnieje między totalitaryzmem a sferą religijną, zwłaszcza o relację między totalitaryzmem a chrześcijaństwem.

Piotr Madajczyk

Rafał Lemkin, polski prawnik żydowskiego pochodzenia, urodził się w 1900 roku w niewielkiej wsi Bezwodne koło Wołkowyska na terenie dzisiejszej Białorusi. Niespełna 50 lat później na Zgromadzeniu Ogólnym ONZ została uchwalona Konwencja w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa, do której powstania Lemkin ogromnie się przyczynił. To on sformułował termin „genocyd”, który wszedł potem do prawa międzynarodowego, przez co możliwe stało się karanie zbrodni dotychczas na taką skalę niewyobrażalnej i nienazwanej.

Spis osób, na których nazwiska w okresie II wojny światowej zostały wystawione paszporty latynoamerykańskie przez Poselstwo RP i organizacje żydowskie w Szwajcarii

Jakub Kumoch, Monika Maniewska, Jędrzej Uszyński, Bartłomiej Zygmunt

wydanie II rozszerzone

Podczas II wojny światowej nieformalna grupa polskich dyplomatów z poselstwa RP w Bernie oraz przedstawicieli organizacji żydowskich współdziałała pod kierownictwem posła RP w Szwajcarii Aleksandra Ładosia w celu ratowania europejskich Żydów. Co najmniej od początku 1941 aż do końca 1943 r. jej członkowie nielegalnie kupowali, sporządzali i dostarczali osobom zagrożonym Zagładą sfałszowane paszporty oraz poświadczenia obywatelstwa czterech państw Ameryki Południowej i Środkowej: Paragwaju, Hondurasu, Haiti i Peru, które co do zasady chroniły ich właścicieli przed wywózką do obozów śmierci na terenach okupowanych przez III Rzeszę.